„Ajurweda” znaczy „wiedza o życiu”, bądź „sztuka życia”. To sanskrycki termin, gdzie „ajus” znaczy życie, a „veda” wiedzę, mądrość. Jako, że „życie” jest synonimem „zdrowia”, ajurweda jest wiedzą o zdrowiu. Pierwsze teksty na temat ajurwedy zostały spisane na południowo-wschodnim wybrzeżu półwyspu Indyjskiego już 5 tys. lat temu.
Zachodni świat zainteresował się ajurwedą w XX w., korzyści dla zdrowia które przynosi stosowanie jej zaleceń w praktyce, spowodowały że w 1979 roku ajurweda została oficjalnie uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za jedną z koncepcji zdrowienia i terapii.
Ajurweda to połączenie wiedzy medycznej z filozofią stylu życia. Jej istotą jest świadome dążenie człowieka do pełnej równowagi na poziomie ciała, ducha i umysłu. Zatem medycyna ajurwedyjska podchodzi do świata holistycznie. Choroby są jedynie zakłóceniem przepływu życiodajnej energii (prany).
Medycyna ajurwedyjska opiera się na metodach naturalnego uzdrawiania. Wykorzystuje ziołolecznictwo, zabiegi na ciało mające na celu oczyszczanie organizmu zarówno z toksyn tak fizycznych, jak i mentalnych oraz regenerację organizmu.
Całość procesu zdrowotnego obejmuje również odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne, praktykę jogi i pranayamy (ćwiczenia oddechowe), jak też pracę na bardziej subtelnych poziomach – emocji i umysłu.
Nieodłącznym elementem procesów zdrowotnych w ajurwedzie jest zastosowanie odpowiednio skomponowanej diety, uwzględniającej typ ciała (prakriti) jak też obecnie występujące zaburzenia (vikriti). Prakriti to pierwotna natura człowieka, unikalny zestaw właściwości, który ajurweda opisuje przez dosze. Dosze to subtelne energie tworzące i zarządzające naszym ciałem i umysłem, są przejawem 5 żywiołów i posiadają ich właściwości.
Diagnostyka w ajurwedzie opiera się na określeniu Prakruti – konstytucji psychofizycznej i Vikruti – zaburzenia dosz. Tradycyjnie lekarz ajurwedy najpierw bacznie obserwuje pacjenta, analizuje jego wygląd, w tym budowę ciała, grubość kośćca, stan skóry, białka oczu, wygląd języka. Bierze także pod uwagę bardziej subtelne rzeczy: nasze zachowanie, gestykulację, sposób mówienia czy siadania.
W ajurwedzie rozróżniamy trzy dosze (vata, pita, kapha)
Vata to energia ruchu (powietrza) , jest mobilna, lekka, sucha, szorstka i zimna. Nadzoruje przepływ powietrza, bicie serca, skurcze mięśni, ruch tkanek i komórek w ciele.
Pita to energia transformująca, jest gorąca, wilgotna, lekka. Pitta nadzoruje trawienie i wszelkie transformacje w ciele. Reprezentuje żywioł ognia.
Kapha to energia spójności, jest statyczna, spajająca, ciężka, zimna i wilgotna. Kapha odpowiada za budowę ciała, jego spoistość oraz nawilżenie. Reprezentuje żywioł wody.
Każda z dosz jest w unikalny sposób niezbędna dla naszej fizjologii, dlatego też żadna z nich nie jest ani lepsza, ani gorsza od pozostałych.
Większość osób z natury nie ma konstytucji wyłącznie vata, pitta czy kapha. Zwykle ludzie charakteryzują się w przeważającym stopniu cechami jednej doszy oraz w mniejszym stopniu cechami drugiej. Kluczem do zdrowia jest zachowanie dosz w odpowiedniej równowadze. Ajurweda ma na celu przywrócenie utraconej harmonii.
Żródło: Co to jest ajurweda? Centrum Ajurwedy.