W styczniu 2019 roku, składająca się 37 ekspertów z 16 krajów, komisja The EAT -Lancet (Commission on Food, Planet, Health), opublikowała jeden z najważniejszych dokumentów na temat zdrowej diety oraz tworzenia zrównoważonych systemów gospodarki żywnościowej. Wytyczne dotyczące zasad komponowania pełnowartościowej diety dla rozrastającej się globalnej populacji ludzi dały początek tzw. diecie planetarnej.
Celem raportu było wypracowanie założeń żywieniowych służących zarówno dobrostanowi człowieka, jak i chroniących środowisko naturalne. Komisja szacuje, że wdrożenie założeń diety planetarnej może uchronić 11 milionów osób przed przedwczesną śmiercią spowodowaną nieprawidłowym żywieniem, a także skutecznie zatrzymać niszczące zmiany klimatyczne.
Dieta planetarna założenia
- Podstawowym założeniem diety planetarnej jest dostarczenie optymalnej ilości energii przy zachowaniu dużej różnorodności produktów pochodzenia roślinnego, z ograniczonym udziałem pokarmów odzwierzęcych (zwłaszcza czerwonego mięsa).
- Spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych powinnyśmy ograniczyć, na rzecz tych nienasyconych. Również podaż oczyszczonych ziaren zbóż, żywności wysokoprzetworzonej i cukrów dodanych powinna ulec znacznej redukcji.
- To pokarmy pochodzenia roślinnego powinny być naszym głównym źródłem białka. Dlatego komisja zaleca by spożycie nasion roślin strączkowych oraz orzechów podnieść o połowę w porównaniu od stanu obecnego.
- Po ryby i inne źródła kwasów tłuszczowych omega-3 możemy sięgać kilka razy w tygodniu, podobnie jak po jaja i drób. Zdecydowanie odstawić natomiast powinniśmy czerwone przetworzone mięso.
- 5 x 500 g to wzór na ilość warzyw i owoców, które powinniśmy przyjmować w ciągu dnia. Z wyłączeniem ziemniaków i innych warzyw skrobiowych.
- Pełne ziarna zbóż powinny być naszym głównym źródłem węglowodanów, tych pochodzących z rafinowanych (oczyszczonych) ziaren zbóż powinnyśmy raczej unikać.
- Po ulubione produkty mleczne możemy sięgać z umiarem, kilka razy w tygodniu.
- Co ważne, autorzy diety planetarnej zalecają by wdrażanie diety planetarnej rozpocząć od drobnych modyfikacji żywieniowych, które długofalowo są dużo bardziej skuteczne niż diametralne zmiany. Ważne w jej stosowaniu jest także dostosowanie założeń do uwarunkowań kulturowych, geograficznych i demograficznych populacji, w której ma być stosowana.
Źródło: The EAT-Lancet Commission on Food, Planet, Health.
Więcej: O diecie dobrej dla nas i dla planety, rozmowa Oriny Krajewskiej z psychodietetyczką Teresą Majewską dla SENS.